Показательные неравенства
1. Показательные неравенства
\(4 \cdot 4^{{x^2} + 2x — 5} — 33 \cdot 2^{{x^2} + 2x — 5} + 8 \ge 0\)
Показать ответ и решение
Запишем: \(4 = 2^2\), тогда
\[4 \cdot 4^{x^2 + 2x — 5} = 4 \cdot (2^2)^{x^2 + 2x — 5} = 4 \cdot 2^{2(x^2 + 2x — 5)}\]
Исходное неравенство примет вид:
\[4 \cdot 2^{2(x^2 + 2x — 5)} — 33 \cdot 2^{x^2 + 2x — 5} + 8 \geq 0\]
Пусть \( t = 2^{x^2 + 2x — 5} \), тогда \( t^2 = 2^{2(x^2 + 2x — 5)} \).
Подставим:
\[4t^2 — 33t + 8 \geq 0\]
Найдём корни уравнения \(4t^2 — 33t + 8 = 0\):
\[D = (-33)^2 — 4 \cdot 4 \cdot 8 = 1089 — 128 = 961\]
\[t_1 = \frac{33 — 31}{8} = \frac{2}{8} = \frac{1}{4}, \quad t_2 = \frac{33 + 31}{8} = \frac{64}{8} = 8\]
Запишем неравенство в разложенном виде:
\[(t — 8)(4t — 1) \geq 0\]
Решение методом интервалов:
\[t \leq \frac{1}{4} \quad \text{или} \quad t \geq 8\]
Вспомним, что \(t = 2^{x^2 + 2x — 5}\). Получаем совокупность:
\[\left[\begin{array}{l}2^{x^2 + 2x — 5} \leq \frac{1}{4} \\2^{x^2 + 2x — 5} \geq 8\end{array}\right.\]
Преобразуем к равносильным неравенствам:
\[\left[\begin{array}{l}x^2 + 2x — 5 \leq -2 \\x^2 + 2x — 5 \geq 3\end{array}\right.\]
\[\left[\begin{array}{l}x^2 + 2x — 3 \leq 0 \\x^2 + 2x — 8 \geq 0\end{array}\right.\]
1) \(x^2 + 2x — 3 \leq 0\)
\[D = 4 + 12 = 16, \quad x_1 = -3, \quad x_2 = 1\]
Решение: \(-3 \leq x \leq 1\)
2) \(x^2 + 2x — 8 \geq 0\)
\[D = 4 + 32 = 36, \quad x_1 = -4, \quad x_2 = 2\]
Решение: \(x \leq -4\) или \(x \geq 2\)
Объединяем промежутки:
\[x \in (-\infty; -4] \cup [-3; 1] \cup [2; +\infty)\]
\[x \in (-\infty; -4] \cup [-3; 1] \cup [2; +\infty)\]
\(x \in (-\infty; -4] \cup [-3; 1] \cup [2; +\infty)\) ✅
\(x \in (-\infty; -3] \cup [1; 2] \cup [4; +\infty)\)
\(x \in (-\infty; -4] \cup [-3; 1]\)
\(x \in [-4; -3] \cup [1; 2] \cup [4; +\infty)\)
\(x \in (-\infty; -3] \cup [2; +\infty)\)
2. Показательные неравенства
\[{9^{4x — x^2 — 1}} — 36 \cdot {3^{4x — x^2 — 1}} + 243 \ge 0\]
Показать ответ и решение
Всё выражение можно записать через основание 3:
\[9^{4x — x^2 — 1} = 3^{2(4x — x^2 — 1)}\]
\[36 \cdot 3^{4x — x^2 — 1} = 36 \cdot 3^{4x — x^2 — 1}\]
\[243 = 3^5\]
Пусть \( t = 3^{4x — x^2 — 1} \), тогда \( t > 0 \).
\[3^{2(4x — x^2 — 1)} — 36 \cdot 3^{4x — x^2 — 1} + 3^5 = t^2 — 36t + 243\]
\[t^2 — 36t + 243 \ge 0\]
Находим корни:
\[t^2 — 36t + 243 = 0\]
\[D = (-36)^2 — 4 \cdot 1 \cdot 243 = 324\]
\[t = \frac{36 \pm 18}{2} \Rightarrow t_1 = 9, \quad t_2 = 27\]
\[(t — 9)(t — 27) \ge 0\]
Решение:
\[t \le 9 \quad \text{или} \quad t \ge 27\]
\[\left[\begin{aligned}&3^{4x — x^2 — 1} \le 9 \\&3^{4x — x^2 — 1} \ge 27\end{aligned}\right.\]
Переходим к показателям:
\[\left[\begin{aligned}&4x — x^2 — 1 \le 2 \\&4x — x^2 — 1 \ge 3\end{aligned}\right.\]
Первое неравенство:
\[4x — x^2 — 1 \le 2 \implies -x^2 + 4x — 3 \le 0 \implies x^2 — 4x + 3 \ge 0\]
\[(x — 1)(x — 3) \ge 0\]
\[x \le 1 \quad \text{или} \quad x \ge 3\]
Второе неравенство:
\[4x — x^2 — 1 \ge 3 \implies -x^2 + 4x — 4 \ge 0 \implies x^2 — 4x + 4 \le 0\]
\[(x — 2)^2 \le 0 \implies x = 2\]
\[x \in (-\infty;\;1] \cup \{2\} \cup [3;\;+\infty)\]
\[\begin{array}{l}\text{A) } x \in (-\infty;\;1] \cup \{2\} \cup [3;\;+\infty) \quad \text{✅} \\\text{B) } x \in (-\infty;\;1) \cup (2;\;+\infty) \\\text{C) } x \in [1;\;2] \cup [3;\;+\infty) \\\text{D) } x \in (-\infty;\;1] \cup [3;\;+\infty) \\\text{E) } x \in (-\infty;\;2] \cup [3;\;+\infty) \\\end{array}\]
3. Показательные неравенства
\[\frac{1}{3^{x-1}} + \frac{1}{3^x} + \frac{1}{3^{x + 1}} > 2\]
Показать ответ и решение
Введём замену: \( t = 3^x \), где \( t > 0 \). Тогда:
\[\dfrac{1}{3^{x-1}} = \dfrac{3}{t}, \quad\dfrac{1}{3^x} = \dfrac{1}{t}, \quad\dfrac{1}{3^{x+1}} = \dfrac{1}{3t}\]
Суммируем:
\[\dfrac{3}{t} + \dfrac{1}{t} + \dfrac{1}{3t} = \dfrac{3 + 1 + \dfrac{1}{3}}{t} = \dfrac{4 + \dfrac{1}{3}}{t} = \dfrac{13}{3t}\]
Подставляем в исходное неравенство:
\[\dfrac{13}{3t} < \dfrac{5}{2}\]
Умножаем обе части на \(3t\) (так как \(t > 0\), знак не меняется):
\[13 < \dfrac{15}{2} t\]
\[t > \dfrac{26}{15}\]
Вспоминаем, что \(t = 3^x\):
\[3^x > \dfrac{26}{15}\]
Переходим к логарифму:
\[x > \log_3 \left( \dfrac{26}{15} \right)\]
Используем свойства логарифмов:
\[\log_3 \left( \dfrac{1}{12} \right) = -\log_3 12\]
Ответ можно записать так:
\[x > -\log_3 12\]
\[x \in \left( -\log_3 12 ;\ +\infty \right)\]
\[\begin{array}{l}x \in \left( -\log_3 12;\ +\infty \right) \quad \text{✅} \\x \in \left( \log_3 \dfrac{26}{15};\ +\infty \right) \\x \in \left( -\log_3 15;\ +\infty \right) \\x \in \left( \log_3 12;\ +\infty \right) \\x \in \left( -\log_3 \dfrac{26}{15};\ +\infty \right) \\\end{array}\]
4. Показательные неравенства
\[9^{x-3} — 9^{x-2} + 9^{x-1} > 511\]
Показать ответ и решение
\[9^{x-3} = \frac{9^x}{9^3},\quad 9^{x-2} = \frac{9^x}{9^2},\quad 9^{x-1} = \frac{9^x}{9}\]
\[\frac{9^x}{9^3} — \frac{9^x}{9^2} + \frac{9^x}{9} > 511\]
\[9^x \left( \frac{1}{9^3} — \frac{1}{9^2} + \frac{1}{9} \right) > 511\]
\[\frac{1}{9^3} = \frac{1}{729},\quad \frac{1}{9^2} = \frac{1}{81} = \frac{9}{729},\quad \frac{1}{9} = \frac{81}{729}\]
\[\frac{1}{729} — \frac{9}{729} + \frac{81}{729} = \frac{1 — 9 + 81}{729} = \frac{73}{729}\]
\[9^x \cdot \frac{73}{729} > 511\]
\[73 \cdot 9^x > 511 \cdot 729\]
\[9^x > \frac{511 \cdot 729}{73}\]
\(511 = 73 \cdot 7\), \(729 = 9^3\), поэтому:
\[9^x > 7 \cdot 9^3\]
\[\frac{9^x}{9^3} > 7 \implies 9^{x-3} > 7\]
\[9^{x-3} > 7 \implies x-3 > \log_9 7 \implies x > 3 + \log_9 7\]
\[x \in \left( 3 + \log_9 7\,;\;\infty \right)\]
\( x \in \left( 3 + \log_9 7\,;\;\infty \right) \) ✅
\( x \in \left[ 3 + \log_9 7\,;\;\infty \right) \)
\( x \in \left( 3 + \log_7 9\,;\;\infty \right) \)
\( x \in \left( 3 + \log_3 7\,;\;\infty \right) \)
\( x \in \left( 3 + \log_9 6\,;\;\infty \right) \)
5. Показательные неравенства
\[{2^{2x + 4}} — 16 \cdot {2^{x + 3}} — {2^{x + 1}} + 16 \le 0\]
Показать ответ и решение
\[\begin{array}{l}2^{2x + 4} = 2^4 \cdot 2^{2x} = 16 \cdot 2^{2x} \\16 \cdot 2^{x+3} = 16 \cdot 2^x \cdot 2^3 = 128 \cdot 2^x \\2^{x+1} = 2 \cdot 2^x \\16 = 16\end{array}\]
\[16 \cdot 2^{2x} — 128 \cdot 2^x — 2 \cdot 2^x + 16 \le 0\]
\[16 \cdot 2^{2x} — 130 \cdot 2^x + 16 \le 0\]
\[16t^2 — 130t + 16 \le 0\]
\[D = (-130)^2 — 4 \cdot 16 \cdot 16 = 16900 — 1024 = 15876\]
\[\sqrt{15876} = 126\]
\[\begin{aligned}t_1 &= \frac{130 — 126}{32} = \frac{4}{32} = \frac{1}{8} \\t_2 &= \frac{130 + 126}{32} = \frac{256}{32} = 8\end{aligned}\]
\[(t — \tfrac{1}{8})(t — 8) \le 0\]
\[\frac{1}{8} \le t \le 8\]
\[\frac{1}{8} \le 2^x \le 8\]
\[2^{-3} \le 2^x \le 2^3\]
\[-3 \le x \le 3\]
\[x \in [-3;\ 3]\]
\[\begin{array}{ll}\text{A.} & x \in [-3;\ 3] \quad \text{✅} \\\text{B.} & x \in (-3;\ 3) \\\text{C.} & x \in [-3;\ 8] \\\text{D.} & x \in [-8;\ 3] \\\text{E.} & x \in [-4;\ 4]\end{array}\]